गोंयकारांच्या घोस्ताचीं घोटां

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

आंबो फळांचो राजा तसो गोंयकारांच्या मार्च ते मे म्हयन्यांचो कुजनांतलो राजा म्हणल्यार जाता. डिसेंबर, जानेवारी म्हयन्यांत आंबो ‘चंवरपाक’ लागता. आंब्याक वर्साक दोन – तिनदां चंवर येता ताका पयलो फोव, दुसरो फोव अशे म्हणटात. फेब्रुवारी म्हयनो सोंपत येता तसो बारीक बारीक ‘कण’ वा ‘तोराकण’ येवपाक लागतात. ते चड दिखाळ आशिल्ल्यान कोण चडसो खावपाक वचना. थोड्या दिसांनी कणाच्यो ‘आमल्यो’ तयार जातात. त्यो दिसल्यो काय आपोआप तोंडांतल्यान उदक सुटले बगर रावना. केन्ना काय त्यो काडून मीठ आनी मिरसांगेचो पिठो लावन खायन दिसतात. उपरांत त्यो खावन जिबेची रूच मातशी उणी जाली काय मीठ लावन करम्यो करून, वा तशीच खळांत खालप जातात. ल्हान भुरग्यांक तर तांचो सामको घोस्त. तांच्या दोळ्या मुखार करम्याचो विद्र आसत जाल्यार चार दिसां भितर तो विद्र रिकामो जाल्लो आसता.
भारतांत आंब्याच्यो जायत्यो जाती सांपडटात. तश्यो गोंयांतय खूब प्रकाराचे आंबे मेळटात. हेर बरे जातीचे आंबे खूब दीस मेळटात पूण घोटांचो अमुकूच काळ आसता. तेन्नाच तांचेर तांव मारप जाता. खुटीची आंबली पिकता तें घोंट. हीं घोंटां पारो जावचे पयलीं काडून चेपणांत घालतात. चेपणाचीं तोरां वर्सय भर खावपाक मेळटात. मात तातूंत मीठ सारकें पडपाक जाय. आनी खळांत घालतना आंबल्याचो देंठ मातसो लांब दवरपाक जाय.
कोबल्यान आंबे काडटात तेन्ना कांय आंबे सकयल पडून फुट्टात तांकां ‘फुटकां’ म्हणटात. हीं फुटकां चड दीस उरनात ते खातीर एक तर ती तेन्नाच शिरो करून कडयात घालतात ना जाल्यार सोलून पातळ शिनून तांचीं सोलां करून दवरतात. तोराच्या सोलांची कडी रुचीक तशीच दाड मचमचीत जाता. पारो जाल्या उपरांत हरव्या आंब्याक मातशी ऊब दिवन खणांत घालतात वा थोडी मीठ लावन तशींच जेवणां वांगडा खातात. तरणीं तोरां आनी सुकें नुस्तें घालून आमसोल करतात. हरव्या तोरांची चटणी करतात तिका कौरी चटणी अशें म्हणटात. ते भायर हरव्या तोरांचे तरांतरांचे गोड, तिखट, मसाल्याचें लोणचें करतात. तशेच चेपणांतल्या तोरांचें भरिल्लें लोणचें करतात.
आतां तरण्या तोरांची रूच इल्ली इल्ली भागपाक लागता आनी पिक्या तोरां वटेन दोळो लागता. आंबे तर रोकडेच बाजारांत मेळटात. पूण तातूंत सुरबूय रूच आसता ती घोटांची. सगळ्यांत पयलीं घोटां दिसली रे दिसली सांसव करपाची रूच येता. मे म्हयन्यांत तर सगळ्यागेरच सांसव आसता. थोडी तशीच सोलून कडयेंत घालतात. थोड्या दिसांनी घोटां खावन वाज आयलो काय मागीर तीं सोलून मीठ लावन सुकोवन तांचे पारे करून पावसाक कडयेंत घालपाक सांबाळून दवरतात. आंब्या पासून जॅम, जूस, साठां, पन्न आदी जिनस तयार करतात. हो जालो सगळो आंब्याचो खाणां जेवणाचो उपेग. ते भायर आंब्याचें वखदी, धर्मीक, संस्कृतीक, म्हत्व खूब आसा. लोककाणयांनी, लोकगितांनी आख्यायिका भितरय आंब्याचो संदर्भ आयिल्लो सांपडटा.

ग्लिनीस डायस
9405141249