भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आयच्या डिजिटल युगांत जायतीं नवीं माध्यमां उपलब्ध जाल्यांत. तरी आदल्या काळांत रेडियो आनी दिसाळ्यांनी समाजाचेर जी छाप सोडल्या आनी विस्वास जोडला तो आयज नानपयत जायत गेला.
स्वातंत्र्या पयलीं आनी स्वातंत्र्या उपरांतच्या काळांत रेडियो आनी दिसाळ्यांचो सामान्य लोकांच्या जिवितांत खूब म्हत्वाचो वांटो आशिल्लो. मनरिजवणेचे पर्याय मर्यादीत आशिल्ले आनी म्हायती तंत्रगिन्यानाचो उणाव आशिल्ल्या काळांत लोकांच्या मतांक जोडपाचे, शिक्षण दिवपाचे आनी आकार दिवपाचे हे दोन माध्यम प्रभावी मार्ग आशिल्ले. आयच्या डिजिटल युगांत तांची भुमिका बदल्ल्या तरी त्या काळांत तांणी समाजाचेर केल्लो परिणाम अविस्मरणीय आसा. त्या काळांत रेडियो हो म्हायतीचो आनी मनरिजवणेचो मुखेल स्त्रोत आशिल्लो. घरांत रेडियो आसप हें प्रतिश्ठेचें प्रतीक मानताले आनी कुटुंबांतले वांगडी एकठांय बसून खबरो, गितां आनी वेगळ्यो वेगळ्यो कार्यावळी आयकताले.
रेडियोन समाजांत जायते म्हत्वाचे बदल घडोवन हाडले. लोकांक खबरो आनी म्हत्वाची म्हायती पावोवपाचें रेडियो हें सगल्यांत प्रभावी साधन आशिल्लें. सैमीक आपत्ती, राजकी घडामोडी वा सरकारी येवजण्यो हांचे विशीं बेगीन म्हायती लोकां मेरेन पावोवपा खातीर रेडियोचो उपेग करताले. स्वातंत्र्य संघर्शाच्या काळांत रेडियोन देशभक्तीगितां आनी फुडाऱ्यांच्या भाशणां वरवीं लोकांक प्रेरणा दिली. रेडियो फक्त मनरिजवणेचें साधन न्हय, तर शिक्षणाचेंय एक प्रभावी माध्यम आशिल्लें. शाळेंतल्या विद्यार्थ्यां खातीर शिक्षणीक कार्यावळी प्रसारीत जाताल्यो, जाका लागून पयस रावपी विद्यार्थ्यांक शिक्षण मेळप शक्य जातालें.
शेतकार समाजा खातीर हवामान आनी शेतकी म्हायती कार्यावळी प्रसारीत जाताल्यो, जाका लागून तांकां आर्विल्ल्या शेतकी पद्दतीची म्हायती मेळ्ळी. रेडियोचेर तरेकवार मनरिजवणेच्यो कार्यावळी प्रसारीत जाताल्यो. गितां, नाटकां, विनोदी शो, भुरग्यां खातीर कार्यावळी, कथांनी लोकांक मनरिजवण करून दीसपट्ट्या जिणेंतल्या ताणांतल्यान थाकाय मेळटाली. नामनेच्या कलाकारांचो आवाज आनी तांची कलाकृती रेडियो वरवीं दर एका घरांत पावली. सांस्कृतीक रेडियोन लोकांक विंगड विंगड प्रदेशांतल्यो भास, संगीत, संस्कृतायेची वळख करून दिली. हाका लागून देशांत सांस्कृतीक एकचार वाडपाक आदार जालो वेगळीं वेगळीं लोककला आनी परंपरा रेडियो वरवीं लोकां मेरेन पावली आनी तिची राखण जाली.
रेडियोन समाजीक प्रस्नांचेर आवाज काडलो आनी लोकां मदीं जागृताय निर्माण केली. भलायकी, नितळसाण, समाजीक नेम ह्या विशयांचेर म्हायती दिवपी कार्यावळी प्रसारीत जाल्यो आनी ताका लागून लोकांच्या विचारांक नवी दिका मेळ्ळी.
अक्षरां वरवीं विचारांची क्रांती
त्या काळांत खबरांपत्रां हें म्हायती आनी विचारांचें म्हत्वाचें माध्यम आशिल्लें. आयज लेगीत ताचें म्हत्व उणें जावंक ना तरी पुर्विल्ल्या काळांत तें चड प्रभावी आशिल्लें. कारण आतां भशेन सोंपें म्हायतीचो स्त्रोत नाशिल्लें. समाजांत दिसाळ्यांची मुखेल म्हत्वाची सुवात आशिल्ली. लोकांक देश आनी विदेशांतल्यो खबरो आनी घडणुकां विशीं म्हायती दिसाळ्यां वरवीं मेळटाली. राजकी, समाजीक, अर्थीक, संस्कृतीक मळा वयल्यो खबरो वाचून लोकांक जागृत जावन आपलीं मतां व्यक्त करताले. विंगड विंगड लेख, संपादकीय, वाचप्यांच्या पत्रां वरवीं विचारांचें आदान-प्रदान करपाचो मंच दिसाळें आशिल्लें. हाका लागून लोकांक वेगळे वेगळे नदरेन शिकपाक मेळ्ळें आनी स्वताचीं मतां चड बरी तयार करपाक मजत मेळ्ळी. लोकांचे प्रस्न आनी अडचणी सरकारा मेरेन पावोवपाचो वावर दिसाळ्यांनी केलो.
सरकाराच्या धोरणांचेर आनी कृतीचेर टिका करून सरकाराक धारेर धरून चड जापसालदार करपाक दिसाळ्यांनी आदार केलो. लोकशाय प्रक्रिया चड घट जाली ताकाच लागून दिसाळ्यांक लोकशायेंतलो चवथो आधार स्तंभ मानतात. खबरांपत्रांतल्यान कथा, कविता, लेख, संस्कृतीक घडणुकांची खबर उजवाडावप जातालें आतांय जाता. ताका लागून साहित्य आनी संस्कृतायेचो प्रसार जालो आनी लोकांक आपल्यो परंपरा आनी मुल्यां विशीं जाणविकाय जाली.
बालविवाह, अस्पृश्यताय, हुंडो बळी ह्या सारक्या समाजीक प्रस्नांचेर खबरांपत्रांनी आवाज काडलो आनी लोकां मदीं सुदारणावादी विचार पेरले. जायत्या समाजसुदारकांनी आपले विचार लोकां मेरेन पावोवपा खातीर दिसाळ्यांचो उपेग केलो. रेडियो आनी दिसाळीं, दोनूय माध्यमां एकामेकांक पुरक आशिल्लीं. रेडियोचेर तत्काळ म्हायती आनी मनरिजवण मेळटाली जाल्यार दिसाळ्यांनी चड खोलायेन आनी विश्लेशणात्मक म्हायती मेळटाली. रेडियोचेर आयकुपा परस लोकांक चड करून दिसाळ्यांतल्यान चड म्हायती मेळटाली. दोनूय माध्यमांनी मेळून लोकांच्या गिन्यानांत भर घाली आनी तांकां चड जागृत नागरीक जावपाक आदार केलो. तांणी फक्त म्हायती आनी मनरिजवणेचें साधन म्हणून काम केलें ना, पूण समाजीक आनी राजकी बदलांतय तांचो म्हत्वाचो वांटो आशिल्लो. देखूनच ह्या दोनूय माध्यमांक पुर्विल्ल्या काळांत अमुल्य म्हत्व आशिल्लें अशें म्हजें स्पश्ट मत.
सुदिन वि. कुर्डीकार.
8275425404
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
