भांगरभूंय | प्रतिनिधी
मनीसकुळाच्या इतिहासांत, काळा प्रमाण शिक्षण वेवस्थेची उदरगत जाल्या. तंत्रगिन्यानान शिक्षणाकय आपले उदरगती वांगडा समृद्ध केलां. तरी लेगीत दर एका नव्या नवनिर्माणाक लागून नवें आव्हान आनी नवे प्रस्न उप्रासतात. अशेंच एक हालींचें तंत्रज्ञान जें शिक्षणतज्ञां मदीं चिंतेचें कारण जालां तें म्हणल्यार आर्टिफिशियल इण्टेलिजन्स वा सादारणपणान जाका ए.आय. अशें म्हणटात तें.
ए.आय. हें एक अशें तंत्रज्ञान जातूंत लिखाण, चित्रां सारकेल्यो गजाली ज्यो मनीस तयार करतालो तें कांय खिणांतच तयार करून दिता. ताचे वरवीं मनशाचो जायतो वेळ वाटावता. शिक्षण धरून तांत्रीक मळांचेर ए.आय. चो वापर वाडत आसा. पूण ताचेच वांगडा ताचे वायट परिणाम लेगीत दिसून येवंक लागल्यात. मुळांत ए.आय. आपले प्रणालींत घाल्लो डेटा वापरता. आनी तो डेटा मनशानूच फीड केल्ल्यान आमी ताचेर कुड्डेपणान विस्वास दवरूंक शकनात. पूण ए.आय. चो वापर वाडत आसा हेंय तितलेंच खरें आनी विद्यार्थ्यांक आमी तो वापरपा पसून आडावंक शकनात हेंय तितलेंच खरें.
विद्यार्थ्यांनी आपले असायनमॅण्ट करपाक गुगल वापरपाक सुरवात केली तेन्नाय शिक्षकांक असोच हुस्को आशिल्लो खरो. कारण हीं सहज उपलब्ध साधनां कितें करतात तें म्हणल्यार विद्यार्थ्यांक स्वताचो मेंदू वापरून कितें तरी नवें ‘निर्मिती’ करपा पसून तांचेर मर्यादा घालतात. अशे तरेन, सहज उपलब्ध आशिल्ले माहितीच्या ह्या युगांत, आमी शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांक मोलावपाच्यो पद्दतीच परतून एकदा नव्या काळा प्रमाण मोलावप आनी तातुंत बदल घडोवन हाडप खूब म्हत्वाचें.
हांवें सुमार सात वर्सां आदीं कॉलेजीच्या पांवड्यार शिकोवपाक सुरवात केली, तेन्ना सुरवेक विद्यार्थ्यांचें मुल्यांकन करपाच्यो पारंपारीक पद्दती पाळ्ळ्यो. ह्या पद्दतीं वरवीं जें कितें हांवें शिकयलां तें विद्यार्थ्यां मेरेन पावता काय ना हाचो मात पुरावो मेळप कठीण जातालें. नवें शिक्षणीक धोरण लागू जाता हें समजना फुडें उच्च शिक्षण संचालनालयान प्रशिक्षणां घेवंक सुरवात केलीं. तातूंतल्यान ब्लुम्ज टॅक्सोनॉमी नांवाची पद्दत, जी आयज मेरेन चडशी बी.एड शिक्षणांत वापरांत येताली, ताचो म्हाविद्यालयीन शिक्षणांत कसो वापर करूं येता हाचेर विचार सुरू जालो. मुळांत विद्यार्थ्याक फकत ‘समजप’ हेच पातळेर दवरिनासतना ताचे कडल्यान कितें तरी नवें ‘निर्माण’ करपाचे दिशेन ताका व्हरप हें हे पद्दतीचें ध्येय आसा.
अशा वेळार जेन्ना ए.आय. चें सावट (वा आव्हान) मुखार आयलें तेन्ना कितें करूं येता हाचोय विचार सुरू जालो. मुळांत विद्यार्थ्यांक आज मेरेन शिक्षण पद्दत एक वेगळो घटक कसो समजून चलताली. आतां मात ती विद्यार्थी केंद्रीत जाल्या. म्हणल्यार शिक्षणाचे प्रक्रियेंत फकत शिक्षक वांटो घेना जाल्यार विद्यार्थ्यांनीय लेगीत तातूंत सक्रीयपणान वांटेकार जावंक जाय. आनी हें जावंक जाय जाल्यार दर एक विद्यार्थी वेगळो आनी ताच्यो गरजो तशेंच ताची कुशळटाय वेगळी हेंय समजून घेवप म्हत्वाचें. पूण ह्या ए.आय. च्या संवसारांत मात दर एकल्याक मेळटा एकेच तरेचें खाद्य. मागीर कशें दिसतलें दर एकल्याचें वेगळेपण?
आव्हानात्मक पूण अशक्य न्हय! म्हज्याच वर्गांतलें एक सादारण शें उदारण दितां. ‘टॅकस्ट एण्ड पर्फोमन्स’ म्हण एक पेपर हांव शिकयतां. नाटक, सादरीकरण हे सारकेल्यो गजाली ह्या पेपरांत शिकोवंक मेळटात. परिक्षेचो भाग म्हण शेवटाक विद्यार्थ्यांनी एक सादरीकरण करप. आतां दर एक विद्यार्थी वेगळो आनी दर एकल्याची कुशळटाय वेगळी. म्हणटकच तांकां स्वातंत्र्य दिलें. जांकां बरोवंक जमता तीं लेखक जालीं, जांकां कलेचें काम आवडटा तांणी भेस आनी रंगवण सांबाळ्ळी आनी जांकां अभिनय आवडटा आनी जमता तांणी आभिनय केलो. मुळांत नाटक ही कलाच अशी जातूंत सगले तरेच्या कुशळटायांचो वापर जावं येता. कोणाकच हांगा कसलीच ‘मर्यादा’ येना आनी तांची मोलावणीय जाता. शेवटाक हेतू कितें? शिकयलां ताचो वापर आपले कुशळटाये प्रमाण करप. तो जाताच आनी कितें तरी नवें ‘निर्माण’ केल्ल्याची खोस आनी समाधान विद्यार्थी आनी शिक्षकाक मेळटा.
हें एक उदारण जालें पूण अश्यो जायत्यो तरा आसात जाचो वापर विद्यार्थ्यांची परिक्षा घेवपाक वापरूं येता. ए.आय. सारकेलें तंत्रज्ञान विद्यार्थ्यांच्या जिविताचो वांटो जालां. क्लासांत प्रॅजॅण्टेशन करपाक, भाशणां दिवपाक लेगीत विद्यार्थी सरळ चॅट जीपीटी सारकेल्या साधनांचो वापर करूंक लागल्यात. ह्या तंत्रज्ञानाक दुस्मान म्हण लेखनासतना ताचो वापर प्रामाणीकपणान कसो करूं येता हाचें प्रशिक्षण शिक्षकां वांगडा विद्यार्थ्यांकय दिवचें पडटलें. ह्याच वर्सां हांवें आनी म्हज्या सहकाऱ्यांनी ‘ए.आय. चो शिक्षणांत वापर’ ह्या विशयाचेर वर्गांत वादावाद दवरली. विद्यार्थ्यांनी जायते मुद्दे सांगलें – बरे तशेच वायट. हाचोच अर्थ तांकांय ह्या तंत्रज्ञानाच्या बर्या आनी वायटाची जाण आसा. जाय तें सारकें प्रशिक्षण आनी जापसालदारकेची जाण.
‘क्लासांत फोन वापरनाकात’ चो काळ आतां गेला आनी जर शिक्षणाचीं ध्येयां साध्य करतले जाल्यार फोन आनी इण्टरनॅटा बगर पर्याय ना हें लेगीत तितलेंच खरें. देखीक, खंयचोय विशय शिकयतना आमी प्रस्न विचारतात. तो येना जाल्यार सोदून काडपाक आतां वाचनालयांत वचपाची गरज ना. शिक्षक आनी विद्यार्थी दोगय मेळून ताची जाप क्लासांत सोदपाक शकतात. ए.आय. जरी भयानक दिसता आसलें तरी शेवटाक तें मनशानूच तयार केलां. तेन्ना ताचोय वापर वर्गांत करून कितलीशींच ध्येयां गांठूं येतात आनी कितलोसोच वेळ वाचोवं येता. खंयचोय विशय ए.आय. कसो बरयता आनी एक विद्यार्थी कसो बरयता हाची तुळा विद्यार्थ्यांकच आमी करूंक लावपाक शकतात. कांय विशयांनी तर ए.आय. साधनां वापरून ‘दृक’ माध्यमांतल्यान जांकां चड बरें समजता थंय ए.आय. चो वापर करूं येता. जाय तें प्रशिक्षण, जबाबदारी आनी नवें आपणावपाची वृत्ती.
“तें आमकां नाकाच. आमच्यो पारंपारीक पद्दतीच बर्यो” अशेंय म्हणून उपकारचें ना. कांय पारंपारीक तरा वापरूं येतात पूण त्यो वापरतना खर्यांनीच आमी विद्यार्थ्यांची मोलावणी करतात काय तांकां गणगण पाट करून कागदार ओंकपाचेच परंपरेचो वांटो करतात हाचो विचार करुया. नवे शिक्षण पद्दतीन आमकां शिक्षकांक जायतें स्वातंत्र्य दिलां. ताचो फायदो घेवया आनी मशिनाच्या युगांत मशिनां न्हय तर ‘नवनिर्मिती’ करून संवसाराचे प्रस्न सोडोवपी ‘मनीस’ तयार करुया.
डॉ. तन्वी कामत बांबोळकार
9764780497
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
