एनएसडी परस ‘नाट्य विद्यालय’ सुरू करचें

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

गोंयांत वर्सांक सुमार 4500 नाटकां सादर जातात. इतलीं नाटकां संवसाराचेर आनीक खंयच जायनात. हे खातीर नाटक हो गोंयकारां खातीर काळजाक लागीं आशिल्लो विशय.

गोंयांत राष्ट्रीय नाट्य विद्यालय (एनएसडी) सुरू जावचें हे खातीर गोंय सरकार पुराय आदार करतलें, अशें भारतरंग महोत्सवाच्या उक्तावण सुवाळ्यांत मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत हांणी म्हणलां. रंगकर्मी खातीर ही खऱ्यांनीच खोशयेची गजाल. एका काळार गोंयांत एक नाट्य विद्यालय आशिल्लें. तें कला अकादमीच्या आश्रया खाला चलतालें. तें डाॅ. सावंत हांच्या सरकाराच्याच काळांत बंद पडलें. घडये तांकां हें खबर आसचें ना. ना जाल्यार गोंयांत राष्ट्रीय नाट्य विद्यालय सुरू जावचे खातीर सरकार पुराय आदार करतलें, अशें ते म्हणचे नाशिल्ले.

सादारण 1987- 88 वर्सा गोंयांत नाटकाचें शास्त्रशुद्ध शिक्षण दिवपी थिएटर आर्ट फॅकल्टी सुरू केल्ली. उपरांत ताका ‘नाट्य विद्यालय’ म्हणपाक लागलें. तें विद्यालय राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाचे धरतेर चलतालें. ताचो अभ्यासक्रम विचार करून तयार केल्लो. तेंच शिक्षण गोंयांत नाट्य विद्यालयांत दिताले. 2018- 19 त गोंयांत ‘कॉलेज ऑफ थिएटर आर्ट’ सुरू जालें आनी त्याच वर्सा सावन नाट्य विद्यालयांतलो प्रवेश बंद केलो. तेन्ना सावन तें आयज मेरेन बंदूच आसा.

कला अकादमीचें स्वताचें एक राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाचे धरतेर चलपी नाट्य विद्यालय आशिल्लें, तें परतून सुरू करपाक सरकारान पावलां उखलचीं. गोंय दरेका मळार स्वयंपूर्ण, आत्मनिर्भर जावपाच्यो गजाली करता, मागीर नाटकाचेच बाबतींत हो विचार कित्याक करचो न्हय? कॉलेज ऑफ थिएटर आर्ट आसलें म्हणून नाट्य विद्यालय बंद करप हें नितीक धरून ना. कॉलेज ऑफ थिएटर आर्टाचो अभ्यासक्रम हो गोंय विद्यापिठाचेर निंबून आसता. तांच्या नेम आनी अटी प्रमाण थंय शिक्षण दिवचें पडटा. एका विशयाचो खोलायेन अभ्यास करतलो जाल्यार ताका नाट्य विद्यालयाची गरज आसा. कॉलेजींत पदवी मेळटा हो ताचो एक फायदो. पदवी ही सरकारी कार्यालयांत काम करपा खातीर फायद्याची आसता हें सामकें खरें. नाट्य विद्यालयांत कलाकार तयार करताले. दरेका विशयाचो खोलायेन अभ्यास जातालो, जसो तो राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयांत जाता. थंयचेच शिक्षक गोंयांत येवन कांय वर्ग घेताले.

भारतीय अभिजात नाटक, पाश्चात्य नाटक, आधुनीक नाटक, तशेंच एका अभिनेत्याक गरजेचें आशिल्लें सगळे तरेचें शिक्षण ह्या नाट्य विद्यालयांत दिताले. देखीक दर विद्यार्थ्याची शारिरीक हालचाल, आवाज, वेशभुशा, रंगभुशा, भावना प्रकटन, तेच प्रमाण तंत्रज्ञांक लेगीत पुराय शिक्षण मेळटालें. उजवाड येवजण, नेपथ्य, वेशभुशा, रंगसंगती बी. दीसरात विद्यार्थी ह्याच संवसारांत वावुरताले. ते पदवी न्हय जाल्यार शिक्षण घेवपाक येताले. आयज लेगीत अश्या शिक्षणाची गरज आसा. घडये हेच खातीर गोंयांत राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाक मुख्यमंत्र्यांनी येवकार दिला. पूण जर हेंच शिक्षण आमच्या नाट्य विद्यालयांत मेळटालें जाल्यार तें बंद कित्याक दवरलां? दिल्लीचें विद्यालय सुरू करचे परस परतून नाट्य विद्यालय सुरू केल्यार तें अदीक बरें न्हय?

खर्चाचे बाबतींत राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाचे तुळेंत गोंयच्या नाट्य विद्यालयाचो व्याप तसो उणोच. कला अकादमीचें स्वताचें एक नाट्य विद्यालय आसप ही अभिमानाची गजाल. दिल्ली आसूं वा गोंय, मुळांत शिक्षण ही म्हत्वाची गजाल. गोंयांत वर्सांक सुमार 4500 नाटकां सादर जातात. इतलीं नाटकां संवसाराचेर आनीक खंयच जायनात. हे खातीर नाटक हो गोंयकारां खातीर काळजाक लागीं आशिल्लो विशय. जांकां खऱ्यांनीच नाटक शिकपाचें आसा ते नाट्य विद्यालयांतूच येतले आनी जांकां पदवी जाय ते कॉलेज ऑफ थिएटर आर्टांत प्रवेश घेतले.

नाट्य विद्यालयांत नाटकाचो बारीकसाणीन अभ्यास जातालो. हेच खातीर हें नाट्य विद्यालय परतून सुरू करून कलाकारांक आपल्या आंगांतले गूण विकसीत करपाक सरकारान आदार करचो.

कला अकादमींत नाट्य विद्यालय जावचें हे खातीर खूब जाणांनी मेहनत घेतल्या. गोंयचे कलाकार ह्या नाट्य विद्यालयाची काळजांतल्यान वाट पळयताले. तें एकदाचें सुरू जालें. आयज जे गोंयांत नाट्य मळार वावुरतात ते चडशे ह्याच नाट्य विद्यालयाचे विद्यार्थी. ह्याच विद्यार्थ्यांनी गोंयच्या नाटकाचें रुपरंग बदल्लां, अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना. 1987 आदलीं नाटकां आनी 1990 च्या उपरांतल्या नाटकांची तुळा केल्यार हो फरक कळटलो. हें फकत सर्तींतल्या नाटकां पुरतेच मर्यादीत ना जाल्यार गांवांतले हौशी माचयेर सादर जावपी नाटकांचे बाबतींत लेगीत लागू जाता. सादरीकरणांतल्या तंत्रांत जाल्लो बदल हो फकत नाट्य विद्यालयाक लागुनूच जाला. नाट्य विद्यालयाक राष्ट्रीय नाट्य विद्यालयाचे उंचायेर व्हरपाची गरज आशिल्ली. पूण तशें करिनासतना तें बंद दवरलां. ताका परतून जिवीत करपाची गरज आसा. आशिल्लें नाका, सांडिल्लें जाय, असलो प्रकार नाका.

मुख्यमंत्री डॉ. प्रमोद सावंत हांणी राष्ट्रीय नाट्य विद्यालय गोंयांत हाडचे परस इतलीं वर्सां चालू आशिल्लें नाट्य विद्यालय परतून चालू करचें. ह्या विद्यालयाचे फांटे गांवागांवांनी सुरू करचे. निदान तालुक्यांत एक तरी. हाका लागून जे पयसुल्ल्या वाठारांतले कलाकार पणजी सारक्या शारांत येवन शिक्षण घेवपाक शकनात तांचे खातीर ती एक बरी सुविधा जातली. खूब जाणांक नाटकाचें शिक्षण घेवपाचें आसता, पूण तांकां कांय समस्यांक लागून तें घेवप शक्य जायना. हे खातीर सरकारान अश्या कलाकारां खातीर हें शिक्षण तांच्या गांवा मेरेन पावोवचें. गांवागांवांतलें नाटक सुदारपाक मजत करची. गांवच्या लोकांक नाट्यशास्त्राची म्हायती मेळची हे खातीर हें पावल उखलचें. गोंयकारां खातीर नाटक हें फकत मनरिजवणेचें साधन न्हय जाल्यार तें धर्मीक विधींतलें एक आंग. हे खातीर आमचें नाटक आनीक फुलपाची गरज आसा. आमचें नाटक वयर सरतलें जाल्यार आमकां नाट्य विद्यालयाची गरज आसा.

रामानंद सं. नायक

फोंडें