भांगरभूंय | प्रतिनिधी
आदले मुख्यमंत्री डाॅ. विल्फ्रेड डिसोझा हांणी सरकाराच्या पर्यटन, भलायकी, भौशीक बांदकाम खात्याचो बुन्यादी वावर केला. कोंकणी राजभास चळवळी वेळारय तांचें योगदान आसा. ते कामकाजांत इंग्लेज भाशेचो उपेग चड करपी, पूण तना- मनांतल्यान कोंकणी भाशा, संस्कृती कडेन जोडिल्ले. तांणी पर्यटन वेवसायाक उर्बा दिली, सुरवातीचे हिप्पी, शॅक्स संस्कृतायेचेर अंकुश दवरपाक तशेंच पर्यटनांत थळाव्यांक हाडपाक कायदेय केले. तांणी केल्ल्या वावराची दखल सरकारान घेवपाक जायच. पर्यटन मळार सरकारी पावंड्यार एकादऱ्या प्रकल्पाक, येवजणेक तांचें नाव कित्याक दिवचें न्हय?
दोतोर विली ह्याच नांवान तांकां चडशे लोक वळखताले, ते जेन्ना तिडकताले तेन्ना तांकां सांबाळप कठीण जातालें. मुखेल करून तांच्या कार्यालयांतले कांय अधिकारी शिस्त शिकले, उंचेल्या पावंड्यारय सरकारी कार्यालयांत तांतले एक- दोग आसतले. प्रदेश काँग्रेशीचे आदले म्हणयारे ट्रोजन डिमेलो राजकारणांत आयले, हे वटेन ते वटेन भोंवले, पूण आयजय तांकां राजकारणातली खोलाय होलमली ना. डाॅ. विली हांची धूव, जांवय तुलयो डिसोझा हे नामनेचे आर्किटेक्ट. तुलयो राजकारणात आसले तरी तांकां जैत मेळिल्लें ना, पूण तांची घरकान्न राजकारणा पसून पयस रावली, फुडारांत ताणें समाजकारणातल्यान राजकारणाचे वाटेर कित्याक येवचें न्हय?
हालींच कांपालार दयानंद बांदोडकर फुटबाॅल मैदानार ‘स्पिरीट आॅफ गोवा’ महोत्सव जालो. गोंयच्या पर्यटन विकासा पासत असले महोत्सव जावंक जायच, गोंयच्या साबार वाठारांनी ते जावचे, नियोजनातल्यान ताचे वर्सभराचें वेळापत्रक गरजेचें. वेळापत्रकांतल्यान गोंयचे पर्यटन देस, विदेसांत जंय पावंक ना, थंय पावपाक दिका मेळटली. डाॅ. विली हांणी मिरामार दर्यादेगे वेल्यान ‘सी फुड फेस्टिवला’ ची सुरवात केली. आयज तो फेणी, हुर्राक महोत्सव म्हणून लोकां मदी तिडकीचें ल्हार हाडचो ना मू? प्रा. सुभाषबाब वेलिंगकार हे तेच तिडकीन गोंयच्या सायबाच्या (सेंट फ्रान्सिस झेवियर) शवदर्शन सुवाळ्या विशीं उलोवंक नात मू? एक बरें जालें ‘स्पिरीट आॅफ गोवा’ महोत्सवाच्या उक्तावण सुवाळ्यांत पर्यटनमंत्री रोहन खंवटे हांणी हिंदू- क्रिस्तांव एकचाराचें म्हत्त्व सांगलें. ही तर गोंयची, पणजेची संस्कृती, हय रोहनबाब पणजेकारच. प्रा. वेलिंगकार हेय पणजेकारच, तांचे लागीं वचून रोहनबाब पर्यटना विशीं, गोंयच्या सायबाच्या शवदर्शनाची येवजण कशी आसची त्यो भावना समजून घेत व्हय?
सुभाषबाब हे फकत राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या परिवारातले न्हय जाल्यार गोंयच्या शिक्षणाक, संस्कृतीक, समाजकारणाक, राजकारणाक वाट दाखोवपी व्यक्तीमत्त्व हे विसरूंक येता व्हय ? तांणी केल्लीं विधानां राजद्रोह, राष्ट्रदोहाचीं आसत जाल्यार जे तांचे विरुद्ध उलोवपी राजकी फुडारी आसात ताणी केल्ल्या कर्तुबांचें कितें? सुभाषबाब जे कितें उलयल्यात ताका जाप दिवपाक मुख्यमंत्री डाॅ. प्रमोद सावंत समर्थ आसात. लोकां मदीं तिडकीचीं ल्हारां हाडपी विधानां करप सुभाषबाब हांकां सोबता, हाचो अर्थ दरेकल्या राजकारण्यान तशें करपाक जायच अशें ना. एक गजाल सांगपाक जाय ती म्हळ्ळ्यार आयज वेरच्या गोंय राज्य, संघप्रदेश तेंपा वेल्या मुख्यमंत्र्यां कडेन सुभाषबाबांची इश्टागत आसा. पणजेचे पयलींचे आमदार मनोहर पर्रीकार, सत्तरीचे खाशे, आदले मुख्यमंत्री प्रतापसिंह राणे, डाॅ. विलीबाब, शशिकलाताई, खासदार लुईझिनबाब, फ्रान्सिसबाब सार्दिन, लक्ष्मीकांतबाब पार्सेकार, शेतकाममंत्री रवी नायक आनी हेर मुख्यमंत्र्यांक जशे ते सुचोवण्यो करताले, तसो तांचो नव्या सरकाराक तेंको आसचो ना व्हय? कोविडान मोडिल्लें पर्यटन जाग्यार घालतले जाल्यार एकवट म्हत्त्वाचो, तोच एकचाराचो मंत्र रोहनबाब हाणी दिलो, सुभाषबाब हांचेय तेच विचार आसपाक जाय.
मिरामार दर्यादेगेर नुस्त्याचो घमघम घेतला व्हय आयचे पिळगेन? दर्यादेगे वयलो पयलो नुस्त्याचो उत्सव विलीबाब हांचें उर्बेतल्यान जाल्लो, पाच- सात वर्सा आदीं नुस्तें उत्सवाक नुस्तेमारी मंत्री विनोद पालयेकार हांणी आरंभ केलो, अंदूं वर्सा तो परतून जायत व्हय? फाटलीं बिलां फारीक जातात मूं वेळार? उत्सवांची जायरात व्हड जाता, उत्सवा परस जायरातींचेर खर्चय जावचोच, पूण तांच्या बिलांचे दु़डू वेळार प्रसिद्धी यंत्रणे कडेन, जायरात प्रसिद्ध करतल्यां कडेनय दिवपाक जाय. राज्यांतलें सवस्तकायेचें, शांतीकायेचें आनी संस्कृतायेचें चित्रदर्शनय पर्यटन उत्सवांतल्यान जावचें. गोंयच्या गांवांतली संस्कृताय मागीर ती शिगम्याची आसूं वा जात्रा, फेस्तांची, कार्नाव्हालांतल्या खेळा संस्कृतायेची आसूं उत्सवांतल्या गोंयच्या खाणा जेवणा वांगडा तिचो आस्वाद घेवपाक जायच. रोखडोच बाॅटनिकल सोसायटीच्या पालवान गिमाळ्या फळांचो, काजू आंब्याचो, भिण्णां- काण्णांचो महोत्सव जातलो. तातूंत गोंयचीं खाणां- जेवणाची संस्कृताय आसची. खाणा- जेवणां म्हळ्ळ्यार ती एकाच न्हय जाल्यार सगल्या धर्माचीं आसचीं. मात्सो वेगळो वास येत, तळप, रांदपय वेगळें आसत, पूण तातूंत नुस्त्याचें हुमण, चरचरीत सुंगटां, पोस्तां, भिण्णाची तांबडी कडी म्हळ्ळ्यार तिवळ, पानक, तवसळी, पणसाच्या गऱ्याची घरय, धोंणस, चाको तशेंच गऱ्याची भाजी, सांसव, लोणचें, मिस्कुटच न्हय जाल्यार बिबे घालून मुगांगांठी कित्याक नासच्यो? चिकन, मटणाची संस्कृताय गोंयांत बळावता, गिमाच्या दिसांनी ती पुराय नासली तरी मात्शी कुशीक दवरल्यार बरी. जमता जाल्यार पातोळ्यो, दोणांतल्यो आंमल्यो, पापड, सोलां, सान्नां, पुरणपोळयो, सांजोऱ्यो महोत्सवांत आसच्यो. नाचण्याची आंबिल जाता, सत्व नाकाच कित्याक तें जाण्टेल्यांक विचारात.
गोंयांक खाणां- जेवणाची व्हड परंपरा आसा, ती पर्यटनाचे संस्कृतायेंत मूळ रुपांत दिसची. गोंयचो उकडो तांदूळ हो देसांतल्या तांदळाच्या उत्पादनाच्या संस्कृतीत अजूनय दिसना? रोहनबाबान ती देस पावंड्यार पावपाक जायच, ते भायर सुके बांगडे, सुकी सुंगटां, सुक्यो वेर्ल्यो, गालमो पुरुमेंतांच्या उत्सवांत जाय. नोव्हेंबर, डिसेंबर, एप्रिल, मे म्हयन्यात हे अन्न, संस्कृती महोत्सव जावचेच. पोरण्या गोंयांतल्या सायबाच्या सुवाळ्या वेळारय अशाच खाणा- जेवणाक सुवात मेळप व्हय? उत्सवांतल्यान रेसिपीच न्हय जाल्यार हेर पुस्तकांय वाचपाचीं, विकपाची संद कित्याक मेळची न्हय?
गोंयच्यो खणी बंद जातकच पर्यटन हो अर्थकारणाचो कणो जाता म्हणसर तो मोडटा काय जाला. पर्यटनाक शिस्तीची जोड मेळ्ळ्यार पर्यटन सासणाचें उरतलें अशें न्हय, गोंयकारांक दुसऱ्यो वाटो सोदून काडच्योच पडटल्यो. चिंतात, विचार करात आनी कळयात भांगरभूयेंतल्या कपयाळ्यांतल्यान. रोहनबाब बेगीन पर्यटन मंडळ, साॅरी म्हामंडळ न्हय तर ‘गोवा टुरिजम बोर्ड’ स्थापन करात, कितलींशींच वर्सा पर्यटनातले वेवसायिक ती वाट पळयत तिश्टतात.
सुहासिनी प्रभुगांवकार
9881099260
खिणाखिणाक ताज्यो घडणुको आनी तुमचे कडेन संबंदीत दरेक खबर मेळयात एका क्लिकाचेर! फेसबूक, ट्विटराचेर आमकां फॉलो करात आनी व्हाट्सएप सबस्क्रायब करपाक विसरूं नाकात.
