उमेदी परस दिखावे चड….

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

होमखण

–

आयज  दिवाळेक फोवांचे पदार्थ कमी आनी विकती हाडिल्ली मिठाय चड अशें जालां. उमेदी परस आयज दिखावे चड जाल्यात, हें कोणूय सांगतलो.

–

आयज नरकासूर म्हणलो काय कल्ल जाता. कारण नरकासूराच्या नांवांन जीं धुमशणां चलतात तीं सोंसपाचीं न्हय. रस्त्यार मदीं रावन गाडयो आडावप,  डोनेशन मागप हें संस्कृतायेंत बसना…. आनी रातभर सोरो पियेवन मस्ती करप हेंवूय संस्कृतीन पडना. नरकचर्तुदशी म्हणजे नरकासूराची रात. जित्या आनी मेल्ल्याय, खोट्या नरकांसूराच्यो भव्य, दिव्य, अगडबंब अश्यो प्रतिमा करून आयज फांतोडेर लासून तांचो गोबर केलो. वांगडां पयशांचोय चुराडो. सोरो, चिकन पार्ट्यो हांचोय धुंवर जालो. … आनी घरांघरांनी पण्ट्यो पेटोवन सगल्यांनी  दिवाळेक येवकार दिलो.

नरकासूराक लासले बगर दिवाळी जांव नजो. कोण म्हण्टा ही प्रथा बंद जावपाक जाय, तर कोण म्हण्टा चालू उरपाक जाय. अशें कोण उलयतात जें नरकासूर करिनात आनी रातभर नरकासुरा वांगडा नाचनात ते. मुळांत वायट प्रवृत्तीचेर जैत जोडप म्हणजेच दिवाळी. नरकासूराचो श्रीकृष्णान वध करून समस्त प्रजेक ताच्या जाचांतल्यान मुक्त केली. 16,108 अस्तुऱ्यांक  ताचे बंदखणीतल्यान मुक्त केली. समाज त्या अस्तुऱ्यांक स्विकारचोना म्हूण स्वता श्रीकृष्णान तांकां बायल म्हूण स्विकारलीं, अशें पुराण सांगता. दुसरी गजाल श्रीराम,  सीता आनी लक्ष्मण 14  वर्सांचो आपलो वनवास सोंपोवन ह्याच दिसा अयोध्येंत परतले तेन्ना  सगळ्यांक व्हड खोशी जाल्ली. ती खोस मनोवपाक सगळी नगरी पण्ट्यांनी प्रकाशमय केल्ली, ती ही दिवाळी.  हो सण ल्हानां, व्हडांचे खोशयेची, समृद्धीची, समाधानाची आनी उजवाडाची परब. हो उजवाड आनी समाधान सगळ्यांचे जिणेंत सगळ्यांक अणभवपाक मेळचो,  अशें देवा कडेन मागूया.  सगळ्यांक बरें स्वास्थ्य, आरोग्यदायी जीण लाभची. 

मनांत  दुसऱ्यां विशीं जो दुस्वास, सुवार्थी भाव निर्माण जाता ताचे दहन करपाक जाय. आमच्या आंगांत दडी मारून बशिल्या  वायट विचारांचो आमी लासून गोबर केन्ना करतले? आयज समाजांत जायत्या लोकां मदीं नरकासुराच्यो जायत्यो वायट प्रवृत्ती बळावल्यात, त्यो सोदून काडून नश्ट करपाक जाय. आमी रातीं कडेच पण्ट्यांनी वाती घालून दवरिल्ल्यो आसतात. नरकासूराक चड महत्व दिल्ल्या कारणान रातभर डिजेच्या तालार तरणाटे धुमशेणां कांडटात. नरकासूराच्यो सर्ती पळोवंक रातभर गाडयो घेवन हांगा थंय भोंवतात, जागरण जाता आनी फांतोडेर पण्ट्यो पेटोवन पर्तून न्हिदतात. कांय जाण तर नरकासूर लासलो काय बद्द दनपरां उठ्ठात. ही आतांची आमची दिवाळी. दिवाळी म्हणजे एकामेकांक प्रेम वांटप. जें गांवांनी आजूय कांय प्रमाणांत दिश्टी पडटा.

 आजच्या समाजांत मनीस इतलो सुवार्थी जाला की तांकां कोणाकूच कसलेंच सोयर सुतक लागना. कांय जणांनी तर फटिंगपणाचो कळसूच गाठला. हातोहात ते लोकांक लुबाडटात. दुसऱ्यांचें दिवाळें करून तें आपली दिवाळी साजरी करतात, हे समा न्हय. सगळ्यांच्या तोंडावर हांसो फुलयता ती दिवाळी. लोकांच्यो वेदना आमी समजून घेवंक जाय. लोकांच्या घरांनी काळोख पातळून आमच्याच घरांनी उजवाड करून कांयच फायदो ना. तुमच्या घरांनी जेन्ना शेंकड्यांनी दिवें पेट्टात, तेन्ना गरिबाच्या घरांतूय एक तरी दिवो पेटोवपाक आधार करात. सगळ्यांकच वेंगो मारीनाकात. तुमी तुमची वोडी मारीसर पोटां तुडूंब केल्यांत, आतां गरिबाकय दोन गोटे खांवंक दियात. तो दोन गोटे सुखान खाता तेंवूय तुमच्यांनी पळोवं न्हजो. दिवाळी भौसाची. सगळ्यांकच दिवाळेचो आनंद घेवंदी. 

वाडटे म्हारगायेक आनी बेकारीक लागून सामान्य लोकांक हे उत्सव जड जावपाक लागल्यात, तांतूत आनी नव्यान लग्न जाल्ल्यांक, चलयेकारांक दिवाळेचें वजें धाडपाची चाल आसा. आतां गरिबाक हें वजें परवडना म्हळ्यार जाता. तातूंत नव्यो- नव्यो फॅशनी आयल्यात.  नाका जाल्यो आदल्यो रिती बंद जावपाक जाय. आदली दिवाळी आनी आतांची दिवाळी हातूंत जमीन आसमानाचो फरक आसा.  दिवाळी म्हणजे फोव. पयली तेंपार शेताची लुंवणी, मळणी जावन भात घरांत येतालें, नवें भात फोवा खातीर उबेक लावप जाताले. फोव करता ते गिरणीर ती पोटली व्हरून दवरप जातालें, गिरणीकार मागीर तुजें नाव आनी नंबर बरोवन एक कागदा कुडको तुका दितालो आनी एक पोटलेक बांदतालो, दोन दिसांनी आपयतालो. फोवाचे गिरणीर गरम- गरम फोव खावपाक मजा ये आसली. पयलीं लोक घरच्याच वायनार फोव करताले. कांय कडेन घाण्यार फोव कांडटाले. आतांच्या भशेन भायल्या विकत्या फोवाचेर कोण पातये नासले. आमी रोंयिल्ल्या भाताचे फोव आनी फोवांचे विवीध प्रकार खावपात आनी खावपाक घालपाक एक आनंद आसलो. आयज  दिवाळेक फोवांचे पदार्थ कमी आनी विकती हाडिल्ली मिठाय चड अशें जालां. उमेदी परस आयज दिखावे चड जाल्यात, हें कोणूय सांगतलो. घरा स्वता आकाशदिवो करून तो वयर चडोवपाक जो आनंद मेळटा तो बाजारांतलो विकतो आकाशदिवो हाडून गॅलरींत हुमकळयतना वा लोंबकळटना पळोवपाक मजा येना. आतां वाड्या वाड्यार नरकासूराच्यो सर्ती जातात. शारांनी तर हजारांनी इनामां, मागीर झगडी. 

आयज समाजात श्रीकृष्ण कुशीकच उरलो, नरकासूराचोच उदोउदो जाल्लो पळोवंक मेळटा. 

रातीं कितल्याशाच तरणाट्यांनी बियरीच्या ग्लासाचो घोट मारला आसतलो. कितलेशाच जणांनी रातीं सिगारां फुस्कायल्यांत आसतलीं.  तरणाट्यांच्या वेसनांक हांगाच्यानच सुरवात जाता. भोवजन समाजांतल्या समेस्त तरणाट्यांनो, तांचे भुरगें पुण्या, बंगळूर शिकून आपलो फुडार घडयतात आनी तुमी हांगा संस्कृतीचें जतन करपाक नरकासूर, शिगमो करून रातीच्यो रातीं जागयतात. उत्सवांनी  पोटा भरनांत. आदीं फुडार घडयात, मागीर उत्सव मनयात. तरनाट्यांनो, हें धुमशेण खंय तरी थांबपाक जाय. 

– काशिनाथ नायक