इलॅक्ट्रॉनीक मिडिया – काल आनी आयज

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

अादीम काळांतलो मनीस एकामेका वांगडा संवाद कुरुवांनी सादतालो. काळांतरान बुद्धीचो विकास जायत रावलो आनी तो चित्रलिपीचो वापर करपाक लागलो. ह्या माध्यमांतल्यान कसलोय संदेश, माहिती आनी भावना दुसऱ्या मेरेन पावोवपाक फातरांचेर कोरावपाक लागलो. उपरांत अक्षर आनी तातूंतल्यान उतरां तयार केलीं. आनी उतरांच्या आदारान तो उलोवपाक लागलो आनी तेन्ना बोली आनी भास तयार जाली. तशेच आपलें साहित्य तश्शें उरचें आनी लोकां मदीं तें जितें – जिवें उरचें देखून छापील संपर्क माध्यमाचो (प्रिण्ट मिडिया) सोद ताणें लायलो. छापील संपर्क माध्यमांतल्यान आपले विचार, भावना, संदेश तो खूब लोकां मरेन पावोवपाक शकलो. हाचे खातीर तो कागदाचो वापर करतालो.
छापील संपर्क मध्यामांतल्यान आपलो संदेश आनी म्हायती दुसऱ्या मेरेन पावपाक वेळ लागतालो . बुद्दीच्या विकासा वांगडा ताची नवे नवे सोद लावपाची भूक वाडली. वेळ आनी चड लोकांच्या संपर्काक येवपाच्या हावेसान तांणी इलॅक्ट्रोनीक संपर्क माध्यमांचो (इलॅक्ट्रोनीक मिडिया) सोद लायलो. मिडिया हें उतर मिडियम ह्या इंग्लीश उतराचें बहूवचन. हें उतर दोन अर्थान वापरतात.
1- मिडिया म्हळ्यार आमचे मेरेन माहिती वा संवाद सादपाचें माध्यम. देखीक – इंटरनॅट, टी.वी, रेडियो, टॅलिफोन.
2- ह्या सगळ्या माध्यमांतल्यान जें आमकां दिसता, जें आमी आयकता ताका लेगीत मिडिया म्हणटात. दे‌खीक- ऑडियो, व्हिडियो, गेम्स, फोटो, दस्तावेज.
मिडियाचे दोन प्रकार आसात.
1) छापील संपर्क माध्यम ( प्रिण्ट मिडिया), देखीक – दिसाळीं, नेमाळीं, पत्रां, पुस्तकां, फोटो, जायराती.
2) इलॅक्ट्रोनीक संपर्क माध्यम (इलॅक्ट्रोनीक मिडिया), देखीक – टॅलिग्राफ, रेडियो, टी.वी, टेलीफोन, इंटरनेट, कंप्यूटर
मिडियाचो हेत खूब आसात. देखीक-

  1. माहिती आनी खबरो पावोवप, 2. शिक्षण दिवप, 3. समाजीकरण, 4. सांस्कृतीक विकास, 5. प्रेरणा दिवप, 6. मनरिजवण, 7. भासाभास आनी परिचर्चा हांकां पालव दिवप, 8. एकत्रीभाव
    काळा वांगडा जशी परंपरा आनी संस्कृतायेचो विकास जायत गेलो तसो मिडियाचो लेगीत विकास जायत रावलो. नवीं – नवीं इलॅक्ट्रॉनीक यत्रां तयार जायत रावलीं. प्रिण्ट मिडियाच्या माध्यमांतल्यान खबरो पावपाक वेळ लागतलो. इलॅक्ट्रॉनीक उपकरणांचो जेन्ना प्रयोग सुरू जालो तेन्ना आय.सी. चो अविश्कार जालो. कॅपेसिटर, बॅटरी अशे तरेन खूब प्रमाणांत उपकरणां तयार जावपाक लागलीं. हाका लागून इलॅक्ट्रॉनीक मिडियांत चड प्रमाणांत क्रांती जावूंक लागली.
    आयज संवसारभरची सगळी माहिती रेडियो, टी. वी., मोबायल, इंटरनॅट ह्या माध्यमांतल्यान लोकां मेरेन पावता. आयज तर लोकांक वेळाचें आनी थळाचें कसलेंच बंधन ना. ते जाय तेन्ना मोबायलाचेर बातमी पळोवंक आनी वाचूंक शकतात. जगांतली खंयचीय माहिती इंटरनॅट ह्या माध्यमांतल्यान तो मेळोवंक शकता .
    इलॅक्ट्रॉनीक मिडियाची सुरवात 1844 ह्या वर्सा जाली. जातूंत पयलो टॅलिग्राफ मेसेज ‘सेंम्यूअल मोरसे’ हाणें धाडून ‘टॅलिग्राफ’ मेसेजीची सुरवात केली. हातूंतल्यान एका वांगडा एकाच मनशाक संदेश धाडपाक शकताले. ताचे उपरांत ‘ग्रेहम बेंल’ हाणें 1876 वर्सा टॅलिफोनाचो सोद लायलो. ह्या माध्यमांतल्यान आमी उलोवंक शकतालें. एकमेकांचो आवाज आयकुपाक मेळटालो. देखून लोकांक वेव्हार आनी हेर कामां करपाक सोंपें जालें.
    उदरगत जायत रावली आनी ‘गुग्लेल्मो मार्कोनी’ (Guglielmo Marconi) हाणें 1890 वर्सा रेडियोचो सोद लायलो. ताका वायरलेस लेगीत म्हणटात. कारण तातूंत तारीचो (वायर) कसलोय पालव नासतना तो रेडियो चालू जाता. तो मॅग्नेटिक तरंगांचेर चलतालो. तातूंत फकत ओडियो आयकुपाक मेळटा. त्या काळार रेडियोचो तितलो प्रचार आनी प्रसार नाशिल्लो. 1920 वर्सा केडीकेए नांवान पयलें रेडियो स्टेशन सुरू केलें. अमेरिकेंत 1920 ते 1925 मेरेन 580 रेडियो स्टेशन ब्रॉडकास्ट जावपाक लागलें. 1921 वर्सा टायम्स ऑफ इंडियान डॉ. रेनाल हांचे मदतीन संगीत कार्यावळीक सुरवात केली. ताचे उपरांत चडशे लोक भारतांत रेडियो वापरपाक लागले. 1936 वर्सा आॅल इंडिया रेडियोची स्थापना जाली. 1947 वर्सा ई- रेडियो स्थापना जाली. उपरांत भारतांत रेडियो स्टेशनां स्थापीत जायत रावलीं. आनी हांगाच्यान इलॅक्ट्रॉनीक मिडियाचो विकास जावपाक लागलो, तो दीस आनी रात दोन चार पटीन वाडत रावलो.
    उपरांत ‘फिलो टेलर फर्न्सवोर्थ’ हाणें 1927 वर्सा ब्लॅक अॅण्ड व्हायट टी.वी. चो सोद लायलो. रेडियो उपरांत टी.वी चो प्रभाव ल्हव ल्हव वाडपाक लागलो. 1985 ते 2000 वर्सा मेरेन चडांत चड लोकां मेरेन टी.वी पाविल्ली. ह्या माध्यमांतल्यान तांकां बातमी वा खबरो मेळपाक लागली. फकत खबरो न्हय तर मनोरंजनाची मुखेल भुमिका रेडियो आनी टी.वी.न त्या काळांत घेतिल्ली. लोकांक हें कळपाक लागलें की माहितीचो प्रवाह कसो जाता आनी कितले गतीन तांचे मेरेन पावता. खबरांपत्रांची एक मर्यादा आसता. एका निश्चीत वेळार ती मेळटात आनी ताका छापून हाडपाक वेळ लागता. ह्या कारणाक लागून टी.वी.चो लोकांचेर खूब प्रभाव जालो. रेडियोचेर फकत खबरो आयकुपाक मेळटाल्यो पूण टी.वी.चेर आयकुपाक आनी पळोवंक मेळिल्ल्या कारणान लोकांक व्हिडियोच्या माध्यमांतल्यान चड प्रमाणांत माहिती आनी बातमी समजुपाक सोंपें जातलें. देखून टी.वी.चो प्रभाव त्या काळार लोकांचेर चड प्रमाणांत जालो. टी.वी हो इलॅक्ट्रॉनीक माध्यमाच्या मिडियाचे सगळे हेतू पुराय करपाक पालव दिता. टी.वी हो मनशाच्या सगळ्या बऱ्या अविश्कारांतलो एक बरो अविश्कार.
    इलॅक्ट्रॉनीक मिडिया लोकां मदल्या निरक्षराच्या बंधनाक पयस करता. जी प्रिण्ट मिडियाची मुखेल अडचण आसा. अशें मानतात की समाजीक बदलांक वेग हाडपाक, जागृताय करपाक संपर्क मिडियाची गरज आसा. हो राष्ट्रीय विकासा खातीर लोकां मादलें खाशेलपण आनी तांचो दृश्टीकोन विकसीत करता. टी.वी संपर्क सादपाचें एक शक्तिशाली माध्यम.
    ताचे उपरांत एफ एम रेडियो आयलो

ताची लोकप्रियता वाडपाक लागली. सवाय आशिल्ल्यान ताका सामान्य मनीस लेगीत घेवपाक शकतालो. आनी ताका लावपाक कसल्याच उपकरणाची गरज पडनाशिल्ली. तो फकत सॅट करपाचो आनी चालू करपाचो. ताका पळोवपाक वा नदर दवरून रावपाची गरज पडना. तो आमी खंय दवरून चलतान वा फिरताना वा कसलेंय काम करतना ताचो आनंद घेवपाक शकता. तेन्ना ताची ऑडियो क्वॉलिटी चड बरी आशिल्ली. देखून एफ एम रेडियोचो चड प्रमाणांत वापर जावपाक लागलो. मागीर तातूंत नवे नवे चॅनल्स येवपाक लागले. देखीक – रेडियो मिरची (देशभरांत), एफ एम रॅन्बो (महाराष्ट्र), रेडियो तडका (राजस्थान), रेडियो तरंग (हरियाणा) .
टी.वी घेतल्यार ताका एण्टेना, रिसिवर हाची गरज लागताली. ताका लागून रेडियो गरीब मनशां कडेन लेगीत पावपाक शकलो. आयज लेगीत एफ एम रेडियो खुबशा लोकांचे मनोरंजनाचें कारण आसा.
आयच्या काळार इंटरनॅटाचो वापर खूब प्रमाणात जाता. कारण तो बहू्आंगी आसा. तो सगळी कडेन पसरिल्लो आसा. तातूंतल्यान आमी माहिती घेवपाक आनी दिवपाक शकता. हाचे भायर तो रेडियो, मोबायल, टी.वी ह्या सारकेल्या माध्यमाचें काम लेगीत करपाक शकता. फॅक्स धाडपाचें लेगीत काम तो करता. ह्यो सगळ्यो सुविधा ह्या वेगवेगळ्या माध्यमांत आसात. हाचे भायर अशे तरेच्या अनेक सुविधांचो आसपाव इंटरनॅटांत आसा. इंटरनॅटच्या माध्यमांतल्यान माहिती दिवप – घेवप शक्य आशिल्ल्यान ताचे वांगडा आमी दस्तावेज लेगीत धाडपाक शकतात.
ई-मेल, व्हॉट्सएप, फेसबूक, इंस्टाग्राम सारक्या हेर माध्यमांतल्यान आमी दस्तावेज, रकाद, फोटो, ऑडियो, व्हिडियो एकामेकांक धाडपाक शकता. हें सगळें इंटरनॅट ह्या माध्यमांतल्यान शक्य जाला. सगळीं बातमीपत्रां लेगीत आमकां वचपाक मेळटात. WWW म्हणल्यार वर्ल्ड वायड वॅब. हांगा संवसार भरची आमकां जाय ती कसलीय माहिती मेळटा. आमी आमचे फोटो, व्हिडियो आनी हेर खाजगी माहिती ऑनलायन गुगल ड्रायव हाचेर राखून दवरूंक शकता. मागीर आमी ती जाय तेन्ना केन्नाय पळोवंक शकता. सगळ्या संपर्क माध्यमां परस इंटरनॅट संपर्क माध्यमांक चड गतीमान मानतात. इंटरनॅट ह्या माध्यमांतल्यान जगभरांत आमी कोणाकूय संपर्क सादपाक शकतात. हातूंत ऑडियो, व्हिडियो अशा सगळ्या प्रकाराच्या माध्यमांचो आसपाव केला. ताचो प्रसार आमकां पुराय संवसारभर पळोवंक मेळटा. इंटरनॅटाच्या प्रयोगान चड प्रमाणांत विविधताय आयला. पूण इंटरनॅट वापरपा खातीर आमकां मोबायल, कम्प्युटर, लॅपटॉप अशे तरेच्या माध्यमांची गरज आसता, जी इंटरनॅटाच्या प्रायोगान चलता. आनी ताचो प्रचार आनी प्रसार चड प्रमाणांत आशिल्ल्यान इलॅक्ट्रॉनीक संपर्क माध्यामांत इंटरनॅट माध्यमाचें मुखेल स्थान आसा.
टॅलीफोन विकसीत जावन मोबायल जालो. उपरांत ताचो स्मार्ट फोन जालो. आनी तो आयज मनशाचे जिणेचो एक मुखेल भाग.
टी.वी चो विकास जावन आयज एल सी डी (Liquid Crystal Display) जालां. आयज वेगवेगळ्या कम्पनीचे डिश एण्टेना आयल्यात. देखीक – टाटा स्काय, विडियोकॉन, डिश टीवी. इतलेच न्हय तर तातूंत वेगवेगळ्या चॅनल्सांचें विभाजान लेगीत केल्यात. देखीक – मनोरंजन, फिल्म, म्युजीक, कार्टुन, डिस्कवरी. तशेंच स्मार्ट टी.वी.चोय आसपाव करप गरजेचें. कम्प्युटराच्या विकासांतल्यान लॅपटॉप, आयपॅड तयार जाला. तो घेवन भोंवपाक सोंपो जाता. कम्प्युटराचीं सगळीं कामां लॅपटॉप आनी आयपॅड करपाक शकता.
खंयच्याय वस्तूचे जशे फायदे आसता तशेच लुकसाणय आसतात. इलॅक्ट्रॉनीक मिडियाचे लेगीत कांय लुकसाण आसात. इलॅक्ट्रॉनीक मिडियाक पावराचें वा विजेचें बंधन आसता. तांची बॅटेरी पावर जितली वेळ उरतली, तितलो ताचो आमी लाव घेवपाक शकतात. पावर सोंपल्या उपरांत परत बॅटेरी चार्ज करची पडटा. वाचनाची संवय मोडटा. चड वापरल्यार दोळ्यांचेर ताचो परिणाम जावपाक शकता. वायरस लागून आमची सेव केल्ली सगळी माहिती केन्नाय करप्ट जावपाक शकता. केन्ना तर चुकीच्यो खबरो लोकां मेरेन पावता आनी तांचे वायट परिणाम समाजांत जावपाक शकता. हे आशिल्ले कांय लुकसाण. आनी ताचे काय फायदे अशे आसात – आमी घरा बसून ह्या माध्यमांतल्यान सगळें जग पळोवंक शकता. जगांतली खंयचीय माहिती एका सेकंदा भितर आमकां मेळटा. देशाचे उदरगतीक मदत करता. ई-पेपर ऑनलायन मेळटा आनी तो आमी केन्नाय वाचपाक शकता.
इंटरनॅट हो टी.वी, मोबायल, कम्प्युटर हांचो आत्मो अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना. ताचे शिवाय हीं सगळीं माध्यमां अपूर्ण आसात. आयज इंटरनॅट मनशाची गरज जाल्या. जेवण, कपडे, आनी घर ह्यो मनशांच्यो 3 मुलभूत गरजो. तातूंत जर इंटरनॅट ही मनशाची चवथी मुलभूत गरज आसा अशें म्हणल्यार अतिताय जावची ना.

रुपेश वरक
9823600916