आमचें लग्न

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

(उपरांत मंदान हेमलकशाक म्हज्यावांगडा जें काम केलें, ते पळोवन ताईली आरंबाची नाराजी मागीर उरलीना… आतां मुखार…)

  लग्न आनंदवनांत जातलें हें नक्की आशिल्लें, कारण थंयचे कुश्ठरोगी नागपूराक कशे येतले? ते तर लग्नांत जायच. लग्न पारंपरिक पद्धतीन करनासतना वेगळे रीतीन करचें, अशें म्हाका दिसतालें. ताका बाबांचेंय फाटबळ आशिल्लें. लग्नाक भटजी नाकात, कारण ते संस्कृतांत कितें म्हणटात तें कोणाक कळना ! दिवप- घेवप नाशिल्लेंच. सामको एकमेकांक लेस लेगीत दिवप ना, अशें बाबान स्पश्ट सांगिल्लें. 1972 वर्सा आकांत दुकळ पडिल्लो. ते खातीर लग्नांत लाडू, जेवणाच्यो पंगती नासतल्यो, अशेंय थारलें. 

मंदाच्या आई- बाबानय कित्याकच विरोध केलोना. चलयेच्या पसंतीकय ना आनी मागीर लग्न करपाचे पद्धतीकय ना. रजिस्टर लग्न मात नाका, असो आगरो ताणीं धरलो. ताईकय तशेंच दिसतालें. ‘रजिस्टर लग्नांत फकत दोगांय एकमेकांक हार घालतात. देखून असलें लग्न नाका. लग्नाक हेरांचोय सहभाग जाय,‘ अशें तांचें मत आसलें. निमाणें मदलो मार्ग काडलो. सर्वोदय आपवावुरपी मामा क्षीरसागर सदांच आनंदवनांत येताले. तांका सांगलें, ’ तुमी आमचें लग्न लायात. फकत सप्तपदी करपाची आनी मंत्र मराठींतल्यान म्हणपाचे.’ ते आनंदान तयार जाले.

पत्रिका कशो छापच्यो हाचेर बरेंच विचार मंथन जालें. दोगांनीय लग्न थारायलां म्हणटकच पोस्ट कार्डार दोगांच्याय नांवान आमंत्रण करून सकयल दोगांच्याय आई-बाबांनीं सह्यो करपाचें, अशें थरलें. केळवण घेवप नासलें, पूण पत्रिकेचेर तें कशें छापप तें कळनासलें. ‘केळवण हाडनाकात ‘ म्हण बरयलें तरी लोक हाडटातच. मागीर कितें करप? हांवें सुचयलें, ‘ आहेर हाडल्यार अपमान जातलो,’ अशें स्पश्ट बरोवया. नामनेचे लेखक विश्राम बेडेकार हे बाबांचे इश्ट. ते योगायोगान आयिल्ले. म्हजे सुचनेचेर ते तापले. ताणीं म्हजेर बरोच फोग काडलो म्हूण याद जाता. “ लोकांक आमी मानान आमच्या आनंदांत सहभागी जावपाक आपयतात आनी अपमान जावपा सारकें बरोवप ना” अशें तांचें म्हणणें आशिल्लें. निमाणेंकडेन,” केळवण स्वीकारचेनात, त्या खातीर माफ करात,” अशें नमळायेचें वाक्य घालपाचें थरलें आनी प्रस्न सुटलो. 

म्हुर्त पळोवपाचो नाशिल्लोच. 24 डिसेंबर 1972 हो आयताराचो दीस थारायलो. त्या दिसा योगायोगान साने गुरूजींची जयंती आशिल्ली. बाबानूच मंगलाश्टकां तयार केल्लीं. लग्नांतली सजावटय (पानांची, धान्याची रांगोळी) सैमीक आशिल्ली. सकाळीं णवांक विधीक सुरवात जाली आनी धांक आमचें लग्न जालें. डॉ. आंबेडकरांचो व्हड फोटो लायिल्लो, ताका नमस्कार करुन सुवाळो सोंपलो. जेवणाच्यो पंगती नाशिल्ल्योच. पूण सगळ्यांक पेडे वाटले. आनंदवनांत त्या दिसा जेवपाक मसालेभात केल्लो. एकय पारंपारिक गजाल करनास्तना, सगळ्या सोयऱ्यांक, इश्टांक सहभागी करून घेतिल्लें अशें हें लग्न आशिल्लें.

आमच्या लग्नाची एक मजा म्हाका अजुनय दिसता. आमी दोगांय चार-पांच वर्सा एकाच कॉलेजांत आशिल्लीं, पूण आमची एकमेकां कडेन सादी वळख लेगीत नाशिल्ली. आनीक आमकां दोगांकय नागपूर मेडिकल कॉलेजींत पोस्ट ग्रॅज्युएशनाक ॲडमिशन मेळ्ळेंना म्हणून मागीर योगायोगान एकच कडेन हाव्ज जॉब मेळ्ळो. दुसरी गजाल म्हळ्यार आमचें लग्न जावपाक हेमलकशाची सुवात आमकां दिवपाक सरकारान जो कळाव केलो ताचोय व्हड वाटो आसा. कारण ती सुवात रोकडीच मेळिल्ली तर हांव हेमलकशाक वतलो आशिल्लों. मागीर पोस्ट ग्रॅज्युएशना खातीर गांधी मेडिकलाक वचचो नाशिल्लों आनी मंदाक मेळप जावचें नाशिल्लें. शासनान ताकतिकेन हेमलकशाची सुवात दिल्ली जाल्यार त्या सुरवातीच्या काळार कांयच सुविधा नाशिल्लो वाठार पळोवन मंदाच्याच कित्याक, खंयचेच चलयेचो आवय-  बापूय लग्नाक मान्यताय दिवचो नासलो. ताका लागून शासनान आपल्या सदांच्या पद्धतीन कामाक कळाव केलो, देखूनच हांव मंदाक मेळ्ळों आनी आमचें लग्न जालें.

(मुखार चलता)

प्रकाशवाटा (मूळ लेखक  : डॉ. प्रकाश  आमटे)

देविदास गजानन नायक 

98505 35051