आमची दिवाळी

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

दिवाळी सारको सण आमकां प्रत्येकाकच आवाडटा. आमचे प्रत्येक म्हयन्याक काय ना काय तरी उत्सव आसतत. दिवाळी सारको उत्सव आमच्या कोकण वाठारांत तितक्याय दबाज्यान आणी उमेदीन कोण साजरो करीनत. शहरानी जाल्यार दिवाळी म्हणजे खूब मोठो उत्सव. आमकां बाबा आमची चवथ सगळ्यान व्हडली. आयज दिवाळेक तितकीय उमेद येयना ना. पयली जे पद्दतीन दिवाळी साजरी करीत ती आजून सुद्धा बरी याद आसा.
पयलीची दिवाळी आयच्या काळात ख्याका लागान बदाल्ली? असो प्रश्न आयज सुद्धा कितकेशेत फावटी तकलेत येता. पयलीच्या दिवाळेंत एक वेगळोच उत्साह आणी उमेद आसली, पूण आयज ती खयत दिसाना. पयली दिवाळेच्या सुटयेन केवाच पाय घरांत टिकात नसलें. पूण आता दिवाळेक भायर सराचा म्हणजे जिवार काळ येता. भुरगेपणांत दिवाळेच्या सुटयेंत कोणायगेर सोयऱ्या धायऱ्यांगेर रवांक वचू. सारको दिवाळेक दोन-तीन दीस आसत म्हटल्या घरां परत येय.
घरां यिल्या उपरांत सगळ्यान व्हडलो बोवाळ म्हणजे नरकासूर करपाचो. पयलीचो नरकासूर करपाची उमेदच वेगळी आसली. प्रत्येकजाण भुरगो आपलो आपलो वेगळो वेगळो नरकासूर करी. आमी तिसरेक आसताना पयलो नरकासूर केल्लो. मानींच्या बेटांचो सांगाडो तो सुमान आणी सोड्यानी बानून घट केलो. तेच्या भेणा बरोबर सायकलीचो आटो घालू. आटो घातलो काय मानीच्या बेळांनी पोटाचो आकार दीय. तेच्या हाती-पायाक सगळा गवात घालून घट बानलो आणी वयल्यान फोली दसय. आयज कोणाचा गवात सुद्दा कोणाचा मेळाना. कोणाचा हाडला जाल्यार गाळी पयली. तेवा म्होवाळ हाडपाक पयशे मागले जाल्यार गाळयो खावचे पडटले म्हणान पुट्याचा तोण करून लायला. नरकासुराचे रातीक व्हरान सगळ्यांनी तेका तिस्कार दवरलो.
तेवा मडवळ वाड्यावयलो एक नरकासूर आसलो. तेका तकली कसली जाल्यार पाल्सटीक तामयाची. त्या तांबयार दोळे, नाख, तोंड दाखोवन तयार केल्लां. तकलेक पयलीच्या काळांत केसेटी येयत ते फोडून तेतुतली ती सुता कशी तकलेर सोडलली. दोनय नरकासूर ल्हान आमच्या येदेच. तेवा सगळे शेजारी, घरातले चुलते, बापूय सगळे जाण आमच्या बरोबर आसत ता बघून उमेद जाली. आता येदो वगत काय म्हणान करतलय बसान? असो प्रश्न प्रत्येकाक. मगेर नरकासुराक सायकलींचेर बानून सगळो गांव भोंवडायलो. लोकांचे कळश्यो, बालद्यो, आयदनां, घरां-दारां वाजयत(आमचें कोण वळखीचे आसत तेच) धुमशाणा घालीत भोव भोंवलू. शेवटाक पातोडेर तेका हुलपावन घरां. एका वर्सा पावस खूब, म्हणान एका वरां भीतर येदो व्हडलो वॉटर प्रुफ नरकासूर तयार.
तेवा नरकासूर करताना कितकिशीत केस्तावा. कितकेशेत फावटी एका मेकांक गाळयो घाली, मारीत, राग धरीत. पूण तो तितक्या पुरतेच. आयच्या सारक्या तरेतरेचा चिकन मटन आणी सोरो तेवा तरी आमी बघूकत ना. पूण आयज, नरकासुराच्या नांवार निस्ती धुमशाणा. केद्या मोठ्यान तो सावंड लायतत. चिकनाचो धुंवर आणी सोऱ्याचो फार… येदे येदे पोर सुद्धा सूर खावन मुर घालपाक लागला. ह्या सगळ्यान बेश्टीच कोणा कोणाची केस्तावा, झगड्यो. तेकालागान नरकासुराक वचपाचा बन ता बनच जाला.
पयली दिवाळेक तरेतरेचे आकाश कंदील लायत. हा.. आजून सुद्धा लायतत हा पूण सगळेच ना. त्या काश कंदिलाचो सांगाडो बानून हाडून तो मगेर नटोवप. प्रत्येकाचे वेगवेगळे कंदील. पूण आता खय कोणाक ता पाशयास आसा. बोलसान पयशे आसत म्हटला काय गेलो बाजारान. बरो दिसता तो हाडलो बांदलो. पूण आयज सुद्धा जायी जाल्यार ही मजा परत करपाक मेळटा. पूण तितक्या पाशयास ना आणी तेचो काय फरक सुद्धा तितको पडाना ना.
आयज मेरेन दिवाळेक याद जाता ती पाणयाच्या भाणाची. पयली गरम पाणी न्हावपाक भायर चुलीचेर तापयत. चुलीचेर मगेर ताम्याचा भाण बरा नटोवन सजोवन दवरीत. खावच्या चुन्यान तेचेर बरी बोटा वोडून तेका हळद पिजरीची बोटा वोडून नटोवप. भाणाच्या गळ्यांत रोजा आणी कारटां गुंतान घाली. सकाळ फुडे तेची पुजा करून न्हानयेपोना आग घालू आणी पाणी तापयत. पूण आयज ता चीत्र फक्त दोळ्यातच उरला. ती कारेटा सोदपाक आणी गुथपाक सुद्धा मजाच येय. ह्या भाण नटोवपाचा काम पयली पासुनच मी करी आसलय म्हणान ता अजून सुद्धा याद येता.
फोव खावच्या आदी आयज मेरेन सुद्धा आमी गांवात सातिंगणाची साल हाडून ती वाटून तिचो रोस घेतत. असा म्हणटत दिवाळेच्या एकाच दिसाक सातिंगणाचा आंग कडू म्हणान उपाशी पोटार तो रोस. पूण पयली मी जेवा चुलत्या बरोबर ना जाल्यार बापाय बरोबर वचय तेवा सातिंगणाची पयली सारकी गन-फूल घालून, उजवाती दाखोवन पुजा करून आणी नेवेदाक गावठी सुके फोव दाखोवन साल काडी.
पूण आयज काय लोग सातिंगणाक पुजा करी नसताना रुपयाचा नाणा नाच जाल्यार पाच-धा रुपया घालतत आणी साल काडटत. ही पद्दत सुद्धा आयज बदाल्या. पयली आमी फोव काणपाक भात भिजत घालून सकाळ फुडे फोव काणपाक गिरणीचेर वरांची वरां रवान फोव हाडून ते खावपाची उमेद सुद्धा गेली.
पाडवो सारको दीस. पयली पाडव्याक गोठ्यान गोरवां आसली. सकाळफुडे उठान गोरवांची पुजा करून, तेंका भाकरी दिवाप, शिंगा रंगोवन, गळ्यान रोजाची माळा घालून गोरवांक सोडाप. तेंका सोडले उपरांत गोठ्यांत बरो शेणाचो गोठो करून फुला कारिटानी सजोवन पुजा करप. पूण आयज गोरवां गेली. गोरवान बरोबर पाडवोय गेलो आणी सगळा यादिनीच उरला. ह्या सगळ्याची आयज सुद्धा याद जाली काय दोळ्यानी दुखा येतत. हि आमची दिवाळी आयज कित्याक साणली ह्या मातर सोदुचा पडटाला.

अद्वैत साळगांवकार
7262095902