अॅक्युपंक्चर : एक आगळें चिनी तंत्र

भांगरभूंय | प्रतिनिधी

“अॅक्युपंक्चर” केले उपरांत पिडेस्ताक जरूय बरें दिसलें, तरूय जो गूण मेळटा तो खरेलोच ह्या तंत्राक लागून मेळटा काय ती एक मानसीक समजिकाय आसा तें सांगूंक कठीण. आतां जीं नवीं वखदां सोदून काडटात तीं…..

अॅक्युपंक्चर ही एक उपाय करपाची पूर्विल्ली चिनी रीत. “हुवांग दी” हो चिनी देशाचो एक व्हड बादशाहा आशिल्लो. ताका “हळडुवो बादशाहा” म्हूण वळखताले . चीनांतले लोक ताकाच थंयच्या वैजकी शास्त्राचो बापूय अशे मानताले. तांणे जो वैजकी शास्त्राचा ग्रंथ बरयिल्लो “The Yellow Emperor’s Classic of Internal Medicine” तातूंत तांणे अॅक्युपंक्चराच्या मुळाव्या तत्वांचें वर्णन केलां. सरासरी 2500 वर्सां उपरांत तांणी बरयिल्ल्या ह्या अॅक्युपंक्चर तत्त्वांचो, “नॅशनल इन्स्टीट्यूट ऑफ हॅल्थ” हे अमेरिकेंतले संस्थेन एक नियाळ केलो. हे खातीर 2 वर्सां फाटीं अॅक्युपंक्चराचेर अभ्यास करून शंबरां वयर तज्ञांनी आपले पेपर- सादर केले, तशेंच कांय तज्ञांच्यो मुलाखतीय घेतल्यो. हाचे वेल्यान सगळ्यांचोच सूर “अॅक्युपंक्चर हें पिडा निवळावपी चिनी तंत्र कांय पिडांचेर उपयुक्त आसा असो जालो, देखीक : हुंगरी दिले उपरांत पिडेस्ताक येता तें ओंकूक, तशेंच गुरवारपणांक लागून वा ‘केमोथेरापीक’ लागून येता तें ओंकूंक स्ट्रोक, दमो आदी पिडा, आनी पिडेस्ताक सोंसची पडटा ती दूख ती मागीर तकली उसळपाची आसूं, बायलांक म्हयन्याचें आंगार जातना मारतात ते वेग आसूं वा स्नायू आनी हाडांक मार लागून उप्राशिल्ली दूख आसूं. अॅक्युपंक्चर हें चिनी तंत्र वखदांक आंनी शस्त्रक्रियेक एक पर्याय थारता.

“अॅक्युपंक्चर” म्हणल्यार कितें?

अॅक्युपंक्चर” ही एक पिडा निवळावपाची रीत आसा आनी ती वास्तवतेंत हाडटना, मनशाचे कुडीच्या कांय खाशेल्या सुवातांचेर सुयो तोपून दवरच्यो पडटात ज्यो ह्यो सुवातो चिथायतात. ह्या प्रकाराक “स्टिम्युलेशन ऑफ स्पेसिफीक पॉयंटस ऑफ बॉडी” अशें म्हणटात. ह्या तंत्राचें मुखेल धेय आसा, दुखीचे संवेदनशक्तींत आनी मनशाचे कुडीचें काम करपाचे रितींत बदल घडोवप.

चिनी वैजकशास्त्राचे परंपरे प्रमाण जी व्यक्ती हें तंत्र हाताळटा ती पयलीं आपल्या पिडेस्तांक नियाळटा. मागीर तांचो वास घेता वा तांचें आयकून घेता आनी निमाणे दर एका हाताच्या मनगटा वयली नाडी म्हणचे “पल्स” तपासता. हाचे फाटलें कारण नाडयेच्यो ज्यो चाळिसेक जाती आसतात त्यो सोदून काडप.

परिक्षा करपाचे हे पांवडे सोंपले उपरांत उपाय सुरु जाता. सुरवेक मनशाचे कुडीचे कातीचेर केंसा इतल्यो बारीक सुयो तोपतात. ह्यो सुयो तोपपाच्यो सुवातो 361 इतल्यो आसतात ज्यो मनशाचे कुडीच्या 59 ‘मेरिडियनस्’ हांचेर वांटिल्ल्यो आसतात. खरेल्योच अॅक्युपंक्चरा वरवीं उपाय करपा सारक्यो ज्यो पिडा आसतात, तांचे बाबतींत फकत 6 ते 10 सुयो तोंपल्यार पुरो जाता. परंपरेन जे समज चलून आयल्यात ते प्रमाण कुडीची Qi (उच्चार “ची” जाता) वा मनशाची जगपाची शक्त (Vital force) ह्या मेरिडियनांतल्यान व्हांवत आसता. खाशेले जे अॅक्युपॉइंट्स” आसतात तांका जर चिथायले जाल्यार तांचो परिणाम, पिडेस्ताचे Qi चेर जाता जाका लागून ‘यीन’ (yin) आनी ” यँग” (yang) हांचे भितर बरो समतोल उरता. ‘यीन’ आनी ‘यँग’ ह्यो एकामेकांक विरोधी अशो शक्ती आसतात, जांकां लागून मनशाक पिडा जायनात आनी तो भलायकेन बरो उरता.

अॅक्युपंक्चर हाताळपी आरोग्य तज्ञ व्यक्तीची कला ही फकत सारक्यो सुवातो सोदून काडपाचेरूच नासता. अमुकूच सुवात सोदून काडून थंय जी सूय तोपपाची आसता ती अमुकूच एका कोनान (Angle)  तोंपची पडटा आनी अमुकूच एके खोलाये मेरेन पावोवची पडटा ही खोलाय एका इंचाचो पूर्णांक इतली आसता, मागीर ‘अॅक्युपंक्चरीस्ट’ तोपिल्ली सूय घुंवडायत रावता आनी अमुकूच एके अवस्थेचेर पावतकूच ही क्रिया करपाची थांबयता. हे अवस्थेक “De Qi response” अशें म्हणटात. 

हे अवस्थेंत पावलो म्हुणून अॅक्युपंक्चरिस्टाक कशें कळटा ? जेन्ना ताका मुयेल्लेवरी वा हून जाल्लेवरी दिसता तेन्नाच तो सूय घुंवडावपाची थांबयता. हे अवस्थेंत पावपाक सरासरी २ ते ३० मिण्टां इतलो वेळ लागता. पिडा सादी आसल्यार एकूच फावट हो उपाय केल्यार पुरो जाता. पूण जेन्ना पिडा चड तेंपाची आसता तेन्ना हो उपाय पिडेस्ताक गूण मेळ मेरेन चालू दवरचो पडटा. हे खातीर 10 वा ताचे परसूय चड फावटी हो उपाय करून घेवंक पिडेस्ताक आपोवचो पडटा. 

जे “फिसियन” दोतोर आधुनीक वैजकी शास्त्राचो वापर करतात ते सोंपेपणी ह्या चिनी तंत्राच्या सिद्धांताचेर विस्वास दवरनात. जाल्यारूय हालींच्या वर्सांनी ह्या विशयाचेर खोलायेन अभ्यास करपी कांय तज्ञांनी ह्या संबंदान जो खुलासो केला तो विज्ञानीक मनाक चड मानवपा सारको आसा. जो सिद्धांत ह्या तंत्रा फाटल्यान आसा तो म्हणचे अॅक्युपंक्चर करपाच्यो ज्यो सुयो आसतात त्यो मनशाचो “नर्वस सिस्टम” (nervous system) चिथायतात, जाका लागून तातुंतल्यान ‘एन्डोर्फीन्स’ (endorphins) नांवाचे घटक भायर सरतात. हेच मनशाक बादता ती दूख मारपी रसायनीक घटक असतात. कांय तज्ञ अशे सिद्धांत मांडटात जांचे वरवीं तांचें म्हणणें दूख मारपी ‘एन्डोर्फीन्स’ नासून “न्युरोट्रान्समिटरस” हे रसायनीक घटक असतात. हे घटक नेरवांच्या सोंपत्या फांट्यां मदीं संवेदनाची कळोवणी व्हरतात. हें विज्ञानीक कानांक आयकूंक बरें दिसलें जाल्यारुय तें अजून मेरेन तितलेंशें सिद्ध जावंक ना.

ॲक्युपंक्चराव रवीं मनशाक गुण मेळटा ?

हो खरेलोच एक म्हत्वाचो प्रस्न. अॅक्युपंक्चर रितीचो चड करून दूख उणी करूंक उपेग करतात. दूख हें अशें एक लक्षण आसा जें आमचें नदरेक दिश्टी पडना . हेच खातीर ताका ‘ सब्जकटीव’ (subjective) जातींतलें लक्षण अशें म्हणटात. “अॅक्युपंक्चर” केले उपरांत पिडेस्ताक जरूय बरें दिसलें, तरूय जो गूण मेळटा तो खरेलोच ह्या तंत्राक लागून मेळटा काय ती एक मानसीक समजिकाय आसा तें सांगूंक कठीण. आतां जीं नवीं वखदां सोदून काडटात तीं ‘ट्रायल्स’ (Trials) घेवनूच काडटात,  हे खातीर एके खरेले गजाली खातीर प्लासेबो (Placebo) म्हणचे फटीच्या वखदांचो वापर करतात. हातूंत पिडेस्तांक तशें संशोधकांकूय बी ट्रायल सोंपचे पयलीं कोण खंयचें वखद घेता तें कळना. एका खरेल्या वखदाचे गुळये भाशेन नकली गुळी करूंक सोपें, पूण लटकें अॅक्युपंक्चर करूंक कठीण.

– डाॅ. अनंत एस. हेदे

 9822688104